Banden zijn het ondergeschoven kindje

Bij veel automobilisten is de zorg voor hun banden het ondergeschoven kindje.
Ze zorgen er vaak wel voor dat er, liefst zo groot mogelijke, mooie lichtmetalen velgen met vette banden onder hun auto zitten, maar als het gaat om onderhoud van de banden dan komt dat vaak op de laatste plaats.

In oktober laten veel van die autobezitters de winterbanden monteren, zodat ze veilig op wintersportvakantie kunnen. In het voorjaar worden ze weer braaf verruild voor de zomerslofjes. Bij menig automobilist zijn dat, afgezien van periodieke tussentijdse onderhoudsbeurten, de enige momenten, waarop er naar bandenspanning wordt gekeken, door de monteur in de garage wel te verstaan, die de banden keurig op de juiste spanning brengt. Tussentijds besteden ze er maar weinig aandacht aan. Er wordt hooguit vanaf een afstand met een kennersblik gekeken of de band niet teveel is ingezakt.

Brandstofverbruik

De doorsnee automobilist weet hem wel te vinden, het stickertje aan de binnenkant van het bestuurdersportier of tankklepje, waarop de bandenspanning staat vermeld. En anders weten ze wel dat ze het kunnen opzoeken in het instructieboekje, dat bij de auto hoort. Maar hoevelen van hen kennen de bandenspanning inmiddels uit het hoofd, omdat ze die we regelmatig controleren (video)?

Tenminste éénmaal per maand is het juiste advies, maar vaker controleren mag natuurlijk altijd! En vlak voor een lange rit, zoals een vakantierit naar een camping in Zuid Europa.

Iedere automobilist weet ook dat bij een te lage bandenspanning het brandstofverbruik (en de CO2-uitstoot) zal toenemen en vaak is dat nog steeds geen reden om regelmatig die spanning te controleren. Bijvoorbeeld omdat de werkgever de brandstofrekening betaalt van de lease-auto, of omdat je bij een tankstation moet betalen om de luchtpomp te mogen gebruiken.

Voor een halve euro krijg je dan een paar minuten de tijd om vlug de banden op spanning te brengen. Men ergert zich bij voorbaat al aan het gesleep met een onwillige luchtslang, het gedoe om die slang om de auto heen te krijgen om de verst gelegen wielen te bereiken, of het gefrunnik aan het ventieldopje en de vuile handen die we er door krijgen. En dat moet allemaal nog eens even vlug binnen een beperkte tijd, want dan moet er alwéér een muntje in het apparaat.

Kortom, we doen het meestal pas als het kennersoog een ingezakte band waarneemt, een andere weggebruiker ons attent maakt op een zachte band of wanneer we een modernere auto hebben waarbij het TPMS-lampje op het dashboard ons wakker schudt.

Wat velen niet weten, is dat dit (Tire Pressure Monitoring System) TPMS-lampje vaak pas aangaat wanneer de bandenspanning al zo’n 20% afwijkt van de normale waarde, en dat is best een flink verschil.

Feit is, dat 60% van de automobilisten met een te lage bandenspanning rijdt (bron: ANWB).

Wat veel automobilisten zich niet realiseren is dat door een te lage bandenspanning ook de band verkeerd kan slijten en eerder aan vervanging toe is, of dat een bnad wordt afgekeurd bij de APK. Maar wist jij óók dat de remweg langer (video) kan worden bij banden met een te lage bandenspanning.? En bij een noodstop kan die langere remweg misschien fatale gevolgen hebben.

Beginnende automobilist

Hoe doe jij dat als (brom)fietser? Je bent op weg naar, of al bezig met het halen van je rijbewijs, dus je bent waarschijnlijk nog fietser, of je hebt een scooter, maar hoe vaak controleer jij de bandenspanning? Pomp je een band ook pas op omdat je ziet dat hij te zacht is?

Je hebt braaf de getallen uit het hoofd geleerd, van de verschillende profieldieptes van zomer- en winterband, en weet hoe je dat op het oog kunt controleren en waar je de indicator moet vinden, zodat je dit bij het theorie-examen of de voorbereidingshandelingen keurig kunt opdreunen. Je weet als de beste aan te wijzen waar je bij jouw lesauto dat stickertje met de bandenspanning kunt vinden, maar ken jij ook het verschil tussen Bar en PSI? Weet jij welke schaal je moet aanhouden, die op het apparaat bij het tankstation staat aangegeven? Heb jij wel eens daadwerkelijk samen met je opleider de bandspanning gecheckt?

Geeft niets, je kunt het ook samen met je vader of iemand anders met een eigen auto doen.

En wat kun jij nog meer vertellen over een autoband? Weet jij wat de wang van de band is? Waarom je daar extra voorzichtig mee moet zijn? En heb je enig idee wat de effecten kunnen zijn van het langdurig rijden met een te lage bandenspanning? Wat dat doet met een band?

Uiteraard hangt het af van het aantal kilometers dat je rijdt, die je bijvoorbeeld voor je werk aflegt. Dag in, dag uit, week in, week uit, maand na maand. Hoe meer kilometers je maakt, hoe meer effect die constante te lage spanning zal hebben op de band.

Beschadigingen aan de band

Je zult bij je fiets wel eens een lekke band hebben moeten plakken, of dat hebben laten doen door iemand met meer technische aanleg, of zelfs hebben laten doen door de fietsenmaker. Die band raakte lek, door een spijkertje of door ouderdom en een plakkertje op het gaatje in de binnenband of misschien een nieuwe binnenband (en buitenband) bracht uitkomst.

Bij een autoband gaat dat soms iets minder eenvoudig, want die heeft geen binnenband en die haal je niet zomaar van de velg af. Daarnaast is de ene Bandenman een echte specialist, die de band van de velg haalt om ‘m aan de binnenkant te kunnen plakken en meteen op slijtage te controleren en de andere Kwikfitter boort even gauw het lekgaatje op (waardoor de verstevigingsmantel in de band nog meer beschadigt) en trekt er een plug in. Snel verdiend. Het is maar waar de voorkeur naar uitgaat.

Daarnaast is het óók nog de vraag waardóór het lek is veroorzaakt. Heb je inderdaad die spijker in de band zitten, dan zal het een klein gaatje zijn, maar ben je met een wiel van het asfalt in de berm geraakt, en heeft die brokkelige asfaltrand de wang van de band opengereten, dan ben je verder van huis. Waar het loopvlak, het deel met het profiel dat de weg raakt, het meest stijve, dikke dus sterkste deel van de band is, is de wang van de band is namelijk het meest flexibele, dus dunne deel van de band en daarmee ook het meest gevoelige en zwakke deel.

Het raken van een scherpe punt in de stoeprand, zoals bij een rioolput, of die eerder genoemde brokkelige asfaltrand kan er al gauw voor zorgen dat er een scheurtje in die wang ontstaat. Of een flinke hap eruit. En dat scheurtje is niet zomaar te plakken. Dat zou wellicht kunnen worden gerepareerd door vulkanisatie bij een gespecialiseerd bedrijf, maar die reparatie zou een zwak punt in de band kunnen blijven en een gevaar kunnen vormen bij hogere snelheden, waardoor eerder voor vervanging van de band zal worden gekozen. En een band met een beetje kwaliteit kost al gauw tussen de 150 en de 200 euro. Per stuk! En daarnaast is het weer de vraag hoe ver beide banden op die ene as al zijn versleten, dus of je dan niet beter meteen beide banden kunt laten vervangen.

Lekke band

Wist je dat bij de Wegenwacht de lekke band op nummer één staat in de pechgevallen? Jaarlijks zijn dat er duizenden waarvoor ze worden opgeroepen en het aantal neemt gestaag toe. De grootste oorzaak is de toename van het gewicht van de auto. In de afgelopen decennia is dat gewicht gestegen van van pakweg 800 naar 1200 kg, maar ook recentelijk door de toename van hybride en volledig elektrische auto’s (EV’s) die door de accu nog zwaarder zijn geworden tot wel 1500 – 1700kg. De banden krijgen dus steeds meer te verduren.

Daarbij worden de velgen ook steeds groter en wil menig automobilist lagere banden, want dat staat zo lekker stoer, waardoor de luchtkamer van de band steeds kleiner wordt. Een te lage bandenspanning (onderspanning) zal daardoor de wang van de band nog meer belasten.

Ga je op vakantie met een extra volle, dus zwaarder beladen auto, dan krijgen de banden nóg meer te verduren, want je neemt al gauw 300-400 kg extra aan belading mee, in vergelijking tot het gewicht waarmee je op werkdagen rijdt. Bedenk dan ook meteen dat met die extremere bandenmaten je bij een flink beschadigde band soms zomaar een paar dagen zult moeten wachten op een nieuwe band, omdat ze minder goed verkrijgbaar zijn. Dan zit je mooi zonder auto.

Reservewiel

Stel, je hebt een band lekgereden, omdat je bij het parkeren die scherpe stoeprand raakte en wilt zo snel mogelijk weer verder. Dan zul je het reservewiel moeten gebruiken, dat met een beetje geluk in de kofferbak te vinden is.

En met nog een beetje geluk is dat reservewiel een volwaardig wiel en geen thuiskomertje (foto), waarmee je maar met een beperkte snelheid mag rijden. En met nog een beetje meer geluk zul je daar ook de krik kunnen vinden om de auto omhoog te krikken. En heb je pech, dan heb je bij dat reservewiel nog nooit de bandenspanning gecontroleerd en is hij, nu je ‘m zo hard nodig hebt, veel te zacht, zodat je er niet eens op zou kunnen rijden. Het is dan maar te hopen dat er ook nog een compressor in de auto ligt.

En moet de bandenspanning voor dat thuiskomertje trouwens hetzelfde zijn als voor een normaal reservewiel? Of heeft die een andere, hogere spanning nodig?
Pak de handleiding van de auto er eens bij en zoek op of de bandenspanning voor dat thuiskomertje anders is.

En met nog een beetje meer pech heb je niet eens een reservewiel en krik in de auto, want tegenwoordig moeten nieuwe auto’s steeds lichter worden afgeleverd en wordt een reservewiel gezien als nodeloze ballast. Dan vind je achterin waarschijnlijk een spuitbus met een compressor (foto), bedoeld als noodmiddel. Die spuitbus moet je dus leegspuiten in die lekke band, waarna je met behulp van de compressor de band zult moeten oppompen en dat spul uit die spuitbus het gaatje zal moeten dichten. Voor zolang dat goed gaat.
We wensen je daarbij veel succes! Die spuitbus en compressor zullen namelijk weinig effect hebben als je een scheurtje in de wang van de band hebt gereden, want de spuitbus is alleen bedoeld als tijdelijk redmiddel bij maar een héél klein gaatje in het loopvlak van de band.

Trouwens… Wie checkt er wel eens de houdbaarheidsdatum van die spuitbus? Heb jij straks een lekke band en een spuitbus met daarin een chemisch goedje dat al drie jaar over de datum is?

Je zult dus om hulp moeten bellen. Pechhulp van bijvoorbeeld de merkdealer of van de ANWB-wegenwacht, en als je met zo’n probleem in de ochtend- of avondspits op een smalle vluchtstrook langs de snelweg staat, een gevaarlijke plek, doe je er verstandiger aan om meteen 112 te bellen. Je komt daar namelijk alleen weg met een sleepwagen (video) die RWS voor je regelt. En die sleepwagen brengt jou niet veel verder dan de eerste veilige losplek onderaan de eerstvolgende afrit van de snelweg. En daar eenmaal gelost mag je het zelf weer verder uitzoeken.

En heb je een beetje geluk dan wordt de rijstrook naast de plek waar jij staat afgezet met een rood kruis. En dan mag je maar hopen dat dit rode kruis wordt gerespecteerd (video).

Rijden met lage bandenspanning

Ken je dat gevoel, als fietser zijnde, dat er iemand achterop je bagagedrager springt en je de fiets voelt wegglijden? Dat je voelt dat je zo ongeveer op de velg rijdt in plaats van op de band? Zo ja, dan begrijp je wellicht al een beetje wat het effect zou kunnen zijn van een te lage bandenspanning bij een flink beladen auto.

Juist, een auto met bijvoorbeeld een zachte achterband kan door belading en/of hogere snelheid in een bocht wegglijden. En dat kan gevolgen hebben, vooral als jij, als beginnende bestuurder, nog niet zoveel rijervaring hebt opgebouwd. Voor je het weet lig je in de berm.

Maar die te lage bandenspanning doet nog meer met de band. Het kan de band aan de binnenzijde enorm beschadigen (video / engelstalig), waardoor de band onzichtbaar voor jou verzwakt en deze bij een hogere snelheid kan exploderen (video), de zogenaamde klapband.

Als jou als beginnende bestuurder dit overkomt, bij een achterwiel, of nog erger, bij een (sturend wiel, dus) voorwiel, dan mag je hopen dat je op de juiste wijze reageert en de auto onder controle kunt houden en hem veilig aan de kant van de weg kunt zetten.

Conclusie

Er rijden meer automobilisten rond met een te lage bandenspanning dan menigeen denkt.

Rijden met een te lage bandenspanning leidt niet alleen tot een hoger brandstofverbruik, een langere remweg bij een noodstop of een instabiele auto bij het rijden van bochten met hogere snelheid, maar langdurig rijden met een te lage bandenspanning kan ook leiden tot onzichtbare slijtage aan de binnenkant van de band.

De gevolgen kunnen enorm zijn, wanneer je daardoor bij een hoge snelheid een klapband krijgt, vooral wanneer dit bij een voorwiel gebeurt. Je mag hopen dat je de auto onder controle kunt houden en veilig langs de kant van de weg kunt krijgen.

Controleer dus regelmatig de bandenspanning. Rijd je weinig, dan zal eenmaal per maand waarschijnlijk voldoende zijn. Rijd je veel, dan zul je eigenlijk nog vaker moeten controleren.

Controleer de banden ook vaker op beschadigingen. Vooral als je merkt dat je op een ongelukkige manier een stoeprand hebt geraakt. Niet alleen aan de buitenzijde van het wiel, ook is het van belang om de band aan de binnenzijde van het wiel te controleren.

Let op het verlaten van het asfalt, wanneer je noodgedwongen de berm inrijdt. Stuur daarbij scherp en zodanig dat de wang van de band niet ongewenst in contact komt met de scherpe asfaltrand.