TripleCheck
Rijopleiding in StappenSneller slagen met de Rijopleiding in Stappen
Het grootste gevaar in het verkeer ben jij
Heb jij al autorijles?
Volgens welke leermethode wordt jij opgeleid?
Wordt de theorie betrokken bij de praktijkles?
Krijg jij veel uitleg?
Worden (complexe) handelingen voorgedaan?
Krijg jij veel feedback?
Hoe vaak herhaal jij moeilijke onderdelen?
Hoe documenteert jouw opleider jouw vorderingen?
Mag jij fouten maken tijdens de les?
Hoe hoog leggen jullie samen de lat?
TripleCheck | Rijopleiding in Stappen
Statistieken wijzen uit dat jongeren in het verkeer de grootste risicofactor zijn bij verkeersongevallen. Overmoedigheid, machogedrag, zichzelf overschatten en anderen onderschatten of verkeerd inschatten. Er zijn veel oorzaken, veel te veel…
Wanneer je het rijbewijs net hebt gehaald, je de eerste kilometers helemaal in je eentje maakt en er geen instructeur meer naast je zit, dan pas begint het échte leerproces. Dan pas realiseer je je dat alles wat je tijdens de rijlessen hebt geleerd, slechts de basis was, waarmee je nu alle situaties zelfstandig moet kunnen oplossen.
Het zijn niet alleen de momenten waarop jijzelf de oorzaak van een gevaarlijke situatie zou kunnen zijn of worden, die je moet voorkomen of oplossen. Het zijn ook de momenten waarop anderen voor gevaarlijke situaties kunnen zorgen. Mensen nét als jij, met nog maar weinig ervaring, die onoplettend zijn, zichzelf overschatten en voor anderen risico’s kunnen vormen. Jij zult ook hún fouten moeten kunnen voorspellen, voorkomen en/of opvangen.
Het grootste gevaar in het verkeer, dat ben jij, op het moment dat jij het overzicht en de controle verliest, omdat jij niet meer ziet of doet wat je had móeten zien of doen. Door gebrek aan ervaring, omdat je je laat afleiden, of omdat jij je door de sociale druk van je vrienden laat opjutten tot het nemen van extra risico’s.
Vooral in het begin zijn er momenten dat je ogen en handen tekort komt, maar toch je hoofd erbij houdt, waardoor je uiteindelijk heelhuids thuiskomt. Die eerste dagen worden weken, de weken worden maanden en als je na een aantal jaar nog steeds veilig thuiskomt, zonder kras in de lak en zonder dat er van allerlei kanten naar je is gevloekt of gescholden, dan pas kun je zeggen dat die basis goed is gelegd.
Een goede basis is het halve werk !
Welke leermethode wordt toegepast bij jouw praktijkopleiding?
In 2021 bracht een Commissie onder leiding van Emile Roemer een 99 pagina’s tellend verslag uit over een grootschalig onderzoek naar de Nederlandse rijopleidingen en de kwaliteit daarvan.
Er werd vastgesteld dat aan die rijopleidingen enorm veel makeert en aanpassingen hoogst noodzakelijk zijn.
Omdat de rijopleiding een goede basis moet leggen voor de veilige toekomst van zowel de nieuwe automobilist als de overige weggebruikers, wordt er enorm veel waarde gehecht aan de kwaliteit van die rijopleiding. Het draait daarbij met name om het aanleren van een goed verkeersinzicht, een goede voertuigbeheersing en de juiste mentaliteit in het verkeer.
Het relatief hoge aantal jonge bestuurders dat betrokken is bij ernstige ongevallen, maakt het noodzakelijk dat hierin zo snel mogelijk stappen worden gezet.
Daarnaast meldt het Jaarverslag van het CBR dat in 2022 het landelijke slagingspercentage voor de eerste praktijkexamens en herexamens B gecombineerd slechts 52% bedroeg.
Naar aanleiding van dat bedroevende slagingspercentage en het onderzoek is men tot het inzicht gekomen dat de leermethode die tot nu toe door veel autorijscholen wordt toegepast niet voldoet. Door veel autorijscholen wordt een ongestructureerde rijopleiding gegeven.
Men is tot de conclusie gekomen dat onder meer:
- de volgorde van de praktijklessen meer in verschillende moeilijkheidsniveau’s moet worden ingedeeld
- de theorie meer in de rijopleiding moet worden meegenomen
- dat er meer deeltoetsen of deelexamens moeten komen voor zowel de theorie als de praktijk
- dat er een uitgebreid en inzichtelijk leerlingvolgsysteem moet komen, toegankelijk voor meerdere partijen
- dat de prestaties in de opleiding moeten worden meegenomen in de examenbeoordeling
We zullen voor het gemak de huidige veel gebruikte leermethode benoemen als de ‘Klassieke Lesmethode‘.
Het is een methode waarbij de rijopleider de vrijheid heeft zijn leerlingen op te leiden volgens zijn eigen methodiek, met eigen normeringen en waarderingen. Het zijn methodes die bij de ene opleider veel verder en veel beter zijn doorontwikkeld, dan bij collega-opleiders.
Die verschillen uiten zich in het slagingspercentage voor de eerste rijexamens. Resultaten die bij de beter doorontwikkelde klassieke lesmethode veel hoger liggen, waardoor het absoluut niet wil zeggen dat de klassieke lesmethode een slechte methode is.
Het is immers niet de auto die zichzelf de sloot inrijdt, het is de bestuurder van de auto die dat doet (of toelaat en niet ingrijpt).
Daarnaast is door het CBR in het begin van deze eeuw de Rijopleiding in Stappen (RIS) geïntroduceerd, als antwoord op de problematiek van tegenvallende examenresultaten en te hoge cijfers aan verkeersslachtoffers. De RIS is een systeem dat in eigen beheer door het CBR is ontwikkeld en waarin door het CBR opleidingen en examens worden aangeboden aan rijopleiders die daarin geïnteresseerd zijn, met daarbij speciale examenblokken voor RIS-kandidaten.
Bij de introductie van de RIS waren veel opleiders terughoudend en wilden eerst de kat uit de boom kijken, maar tegenwoordig zijn er al veel opleiders die het systeem hebben omarmd en over een RIS-licentie beschikken.
Tegenwoordig wordt (o.a. op social media) door de jeugdige onwetende cursist de RIS vaak benoemd als ‘rijles met werkboek‘, terwijl eigenlijk iedere rijopleiding gebruik zou moeten maken van een dergelijk werkboek.
Er zijn daarmee verschillende systemen van lesgeven ontstaan, aan de hand waarvan je iemand kunt leren autorijden. De wijze waarop dit gebeurt, wordt tot op de dag van vandaag nog steeds bepaald door de rijopleider zelf. Het is niet de vraag of de overheid ingrijpt en ook daaraan regels zal stellen, het is meer de vraag of men de geplande introductiedatum gaat halen. Want wellicht zal in de loop van 2027 de rijschoolwereld zich flink moeten gaan aanpassenmals het Nationaal Leerplan zal worden ingevoerd.
Welk systeem wordt er bij jouw rijopleiding gebruikt? Is er bij jou überhaupt eigenlijk wel sprake van een systeem? Of heb je zo’n instructeur getroffen die denkt dat hij jou alleen maar dat kunstje hoeft aan te leren?
Overeenkomsten
De voorstellen die zijn gedaan aan de hand van het ‘Rapport Roemer’, het Nationaal Leerplan, komen in grote lijnen overeen met de reeds bestaande Rijopleiding in Stappen (RIS).
Het is daarmee verwonderlijk, dat in de rijschoolbranche na het invoeren van de RIS, nooit iemand is opgestaan en al eerder een soortgelijke opleiding heeft ontwikkeld. Immers, de RIS is een methode die wel degelijk betere resultaten geeft dan de klassieke methode.
De cijfers van het CBR tonen aan dat het slagingspercentage bij RIS-kandidaten 12% hoger ligt dan bij klassiek opgeleide kandidaten.
- Klassieke rijopleiding: 52% op 94149 eerste examens
- Rijopleiding in Stappen: 64% op 5280 eerste rijexamens
Kortom, het advies in het Rapport Roemer spreekt eigenlijk over een doorontwikkelde en nog meer uitgebreide versie van de RIS-opleiding.
De RIS in vogelvlucht
Modulair leersysteem
De RIS is een modulair leersysteem, waarbij de cursist volgens een vast plan in 4 modules wordt opgeleid.
- De auto bedienen en beheersen
- Makkelijke acties en verkeerssituaties
- Moeilijke acties en verkeerssituaties
- Veilig en verantwoord rijden, bijvoorbeeld bij gladheid
Deeltoetsen
De opleiding heeft 4 praktijktoetsen.
- Deze toets wordt afgenomen door de RIS-opleider
- Deze toets wordt ook afgenomen door de RIS-opleider
- Deze toets wordt afgenomen door het CBR en lijkt op de reguliere Tussentijdse Toets, echter met extra aandacht voor de RIS-instructiekaart en het RIS-werkboek
- Deze toets, het RIS-examen is het eigenlijke praktijkexamen
Werkboek
Naast een instructiekaart, waarop het verloop van de opleiding en de vorderingen van de cursist worden bijgehouden, kent de RIS ook een eigen werkboek.
De RIS-instructeur werkt vanuit een instructievorderingenkaart en de cursist werkt met het RIS-werkboek en/of digitaal via een app. Hierin bereid de cursist de rijlessen voor, is zichtbaar hoe ver de cursist in de opleiding is en waar nog aan moet worden gewerkt.
De RIS | Leren met Scripts
Bij de Rijopleiding in Stappen (RIS), werkt de leerling met het aanleren van scripts. Scripts omschrijven de achtereenvolgende stappen waarin een handeling of rijtaak moet worden uitgevoerd.
Wanneer de leerling een script uit zijn hoofd kent en dit herhaaldelijk heeft geoefend gaat de uitvoering als vanzelf en zal er minder kans bestaan een stap in een script te vergeten.
De RIS kent in totaal 46 scripts.
Het voordeel van het gebruik van scripts is, dat feedback, door zowel de opleider als de examinator, duidelijker kan worden gegeven.
Een script ‘SCAN’ kan bijvoorbeeld bestaan uit:
– kijk tweehonderd meter vooruit
– blik niet fixeren
– kijk binnenspiegel
– kijk voor de auto
– kijk buitenspiegel(s)
– kijk naast de auto
Is een kandidaat bij een inhaalscan een bepaalde stap vergeten of behoeft deze meer aandacht, dan kan deze nauwkeuriger worden benoemd.
Huiswerk
Voorts kan de leerling huiswerk worden meegegeven ter voorbereiding op de volgende les, zodat er in de les zelf sneller kan worden gewerkt.
Hoe lang duurt de RIS?
Net als bij een standaard rijopleiding verschilt het per leerling hoe lang de Rijopleiding in Stappen duurt.
Het verloop van de rijopleiding hangt af van de inzet van zowel de leerling als de opleider. Daarnaast is ook van belang de beperkingen of belemmeringen van de leerling in de progressie mee te nemen.
Een cursist doet praktijkexamen wanneer hij er klaar voor is.
Bijscholing en toetsing
Voor een RIS-opleider geldt een periodieke beproeving, waarin hij/zij een praktijkles moet verzorgen met een leerling, waarbij zeer precies wordt gekeken naar niet alleen de uitvoering van de les, maar ook of de les die wordt gegeven de juiste is. Dat wil zeggen of deze overeenstemt met het op dat moment bereikte niveau en of de les aansluit op datgene dat de leerling inmiddels heeft geleerd.
Kwaliteitsniveau
Iedereen lijkt RIS-opleider te kunnen worden. Gekeken naar slagingspercentages, is het ons onbekend in welke schaal RIS-opleiders actief zijn. Feit is wel dat RIS-opleiders landelijk gemiddel 12% hoger scoren scoren dan de klassieke rijopleiders.
De Klassieke Lesmethode
De klassieke lesmethode van rijopleidingen laat veel te wensen over. De vrijheid die opleiders wordt geboden om hun eigen methodes te gebruiken, draagt ertoe bij dat veel cursisten ongestructureerd worden opgeleid. Daarbij worden vaak ook nog eens te lage normeringen gebruikt voor de waardering van hun vaardigheden.
Voorts houdt de ene opleider wel de vorderingen van zijn leerlingen bij op een vorderingenkaart of in een digitaal systeem, de ander heeft dat opslagsysteem in zijn hoofd. Ook hier kunnen er opleiders zijn die huiswerk geven, al zal dat minder vaak gebeuren omdat er niet of nauwelijks gebruik wordt gemaakt van een bijbehorend werkboek.
Er zijn echter ook rijopleiders die met de klassieke methode wél goede resultaten boeken. Hele goede resultaten zelfs, wanneer je kijkt naar de slagingspercentages die worden behaald. Het zijn de rijopleiders die passie hebben voor het vak, gedreven hun taak uitvoeren, de lat hoog leggen voor zowel de leerling als zichzelf, openstaan voor vernieuwing en opbouwende kritiek van cursisten en collega’s, maar ook van examinatoren, en altijd op zoek zijn naar verbetering.
Slechts 15% van alle rijscholen scoorden in 2021 een slagingspercentage hoger dan 70% voor de eerste praktijkexamens. Die 70% komt overeen met een 7 op een schoolrapport. Er zouden er véél meer moeten zijn met zo’n score!
Ondanks dat de klassieke lesmethode niet spreekt over een vastgestelde lesstructuur, lijkt deze kleine groep rijopleiders dat op hun eigen manier toch hebben weten te organiseren. Het lijkt, naast een gedegen kennis van de Rijprocedure, vooral de door hen gestelde normering en eisen te zijn, die zij hanteren bij het beoordelen van de uitvoering van de vaardigheden van hun leerlingen en het feit dat zij zich daarbij voegen naar de normering die het CBR hanteert bij de examinering, die daar debet aan zijn.
