Hoe ga jij om met agressie in het verkeer?
Martijn is boos!
‘Martijn is boos’ is een korte documentaire (video 15 min) die handelt over agressie in het verkeer. Waarom reageren weggebruikers agressief op het gedrag van anderen en hoe ga je om met agressief gedrag van anderen als jou dat in het verkeer overkomt?
Aan het woord komen een aantal weggebruikers, een EMG-trainer van het CBR, een agent van de verkeerspolitie, maar ook een coureur, bij wie frustratie en agressie het verschil kan betekenen tussen een podiumplek of de grindbak. Maar ook verklaren hoogleraren die onderzoek doen naar agressie en emotieregulatie een aantal zaken.
Is agressief rijgedrag nou echt een mannending?
Misschien heb je wel eens gehoord van een EMG, of er een vraag vraag over gehad tijdens je theorie-examen bij het CBR. Een EMG, wat staat voor Educatieve Maatregel Gedrag en Verkeer, is een maatregel die jou kan worden opgelegd, wanneer je bent betrapt op agressief of ernstig onverantwoord rijgedrag in het verkeer.
Denk hierbij aan bijvoorbeeld bumperkleven, rechts inhalen of extreem hard rijden. Het zou jou kunnen overkomen op een moment dat je je er zelf soms niet eens van bewust bent, totdat het kwartje valt, maar dan is het te laat.
De oorzaken van agressief rijgedrag kunnen verschillen, van haast tot ongeduld, maar ook onverschilligheid kan een oorzaak zijn en je bij jezelf denkt dat het je geen ene moer uitmaakt dat je het doet.
We kunnen onderscheid maken tussen twee vormen van agressie:
- Instrumentele agressie
- Affectieve agressie
De eerste vorm, de instrumentele agressie, is een vorm waarbij jij denkt voordeel te hebben van jouw gedrag. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het door een net op rood gesprongen verkeerslicht rijden.
Het gaat dan om het tijdsvoordeel wat je daarmee denkt te behalen, maar je maakt je daarbij totaal geen zorgen om de eventuele gevolgen. Bijvoorbeeld een andere rijrichting van waaruit een andere weggebruiker het geluk heeft zonder te hoeven stoppen te kunnen doorrijden bij groen, nietsvermoedend gas bij geeft en zo ongeveer tegelijkertijd me jou dat kruispunt kan oprijden. De mogelijke gevolgen laten zich raden.
De tweede vorm, de affectieve agressie, is gedrag dat jij kan uiten naar een andere weggebruiker. Dat begint met een middelvinger en eindigt met het uit de auto trekken van een bestuurder. Gelukkig komt deze laatste voor veel minder vaak voor, maar de eerste vorm van agressie kan wel een trigger zijn tot de tweede vorm van agressie.
En daar moeten we wel mee oppassen!
95% van de EMG’ers blijkt man te zijn, en het zijn daarbij ook nog behoorlijk ervaren én goede chauffeurs.
De vraag is dan ook waarom ervaren en goede chauffeurs zich laten verleiden tot agressief rijgedrag.
De manier waarop je in de auto zit is daarbij van belang:
- je beheerst de handeling van het voertuig
- je neemt deel aan het verkeer
- de reden waarom je in de auto zit en onderweg bent en de tijd die je daarvoor uittrekt
- wie en hoe jij bent als mens, welke normen en waarden hanteer jij
De laatste twee punten zijn hierbij van belang en zijn de punten waarbij het mis gaat. Haast en te laat van huis gaan spelen vaak mee, maar ook de onverschilligheid waarmee je het gedrag uitvoert is een belangrijke factor.
Tijdsdruk en onverschilligheid zorgen al gauw voor gedrag dat niet door de beugel kan en waarmee jij je voordeel denkt te kunnen behalen. Rijdt iemand net iets trager dan jij, gaat iemand niet snel genoeg naar de rechter rijstrook, dan is de verleiding tot bumperkleven of rechts inhalen al groot. Net zoals dat rode verkeerslicht. En wát er daarbij allemaal mogelijk zou kunnen fout gaan dat kun je dus zelf wel bedenken.
Leren omgaan met emoties
Negatieve emoties spelen ook vaak een rol bij verkeersagressie. Dus laat die emoties thuis, zodat jij je er niet door kunt laten beïnvloeden.
Boosheid is er één van en zorgt voor onrust. Maar je onderweg boos laten maken omdat een ander zit te slapen bij groen en jij weer rood krijgt, is een emotie die ook meteen overboord zou moeten gooien. En zeg eens eerlijk, is het jou zelf nooit overkomen dat je zat te suffen?
Bedenk dat die ander dat niet met opzet deed, dat zitten suffen, net zoals jij dat niet met opzet doet. Er kunnen zoveel redenen denkbaar zijn waarom iemand trager reageert dan jij had gehoopt. Onbekendheid ter plaatse en op zoek naar, afgeleid door iets of iemand, of net het rijbewijs gehaald en nog niet zo rijvaardigheid als jij bent.
Dus bekijk de situatie door de juiste bril en ga er bewuster mee om.
Laat je niet opjagen, want boosheid en irritatie en de door andermans traagheid ontstane haast die bij jou, leidt alleen maar tot meer fouten in jouw rijgedrag.
Het is dus belangrijk voor jou als leerling in de lesauto dat je ook leert omgaan met dergelijke emoties en de risico’s die daaraan verbonden zijn. Jij kunt bij anderen negatieve emoties oproepen, alleen maar omdat die L bij jou op het dak staat, maar andersom kun jij, als je zo vaardig bent dat je vlak voor je rijexamen zit, óók te maken krijgen met emoties bij jezelf, omdat jij beter rijdt dan een ander.
Emoties kunnen we nu eenmaal niet bedwingen, maar hoe we ermee omgaan, dat is wel een keuze.
Maar hoe we ermee omgaan verschilt per persoon. Het maakt ook uit of we man of vrouw zijn, waarbij blijkt dat mannen (testosteron!) er meer moeite mee hebben dan vrouwen.
Bedenk dat 95% van de weggebruikers zich in het verkeer normaal gedraagt.
Laat jij je door die overige 5% van de wijs brengen?
Zes Tips om agressie bij jezelf tegen te gaan
Tip 1: Zorg voor rust onderweg
Door op tijd van huis te gaan ga je ontspannen op weg. Je hebt de tijd om van A naar B te komen, waardoor je beter kunt anticiperen op andere weggebruikers. Daarnaast kun je stress voorkomen, door voor vertrek bijvoorbeeld je navigatie alvast in te stellen en je telefoon op te bergen.
Tip 2: Leef je in
In de meeste gevallen doet de persoon waarvan je denkt dat hij je bewust dwarszit dit niet expres. Dat herken je misschien ook wel van jezelf. Misschien overziet de ander de situatie niet zo goed of heeft hij/zij problemen met het vinden van de weg. Het innemen van het perspectief van de ander helpt om rustig te blijven.
Tip 3: Leer jezelf een nieuw automatisme aan
Als iemand anders rijdt dan je zou willen heb je misschien de neiging automatisch boos te reageren. Hierdoor zit je zelf met een naar gevoel… Leer jezelf daarom aan dat je eerst iets anders doet voordat je reageert. Adem bijvoorbeeld drie keer rustig in en uit. Of tel tot tien. Zo kan je zelf relaxed naar huis.
Tip 4: Blijf positief
Snijdt iemand je de pas af? Of is iemand enorm aan het bumperkleven? Blijf je eigen ding doen en laat je niet leiden door het gedrag van een ander. Blijf zelf lekker vrolijk door bijvoorbeeld de radio aan te zetten en mee te zingen. Zo houd je het positief.
Tip 5: Geef het goede voorbeeld
Door het goede voorbeeld te geven zullen anderen hier sneller in volgen. Andersom werkt dit hetzelfde: toeteren of bumperkleven wekt juist agressie op. Door agressief te reageren als iemand jou de pas afsnijdt, zal diegene mogelijk nog agressiever gaan rijden. Het is dus beter om het hoofd koel te houden.
Tip 6: Bedankt en sorry!
Behoud een goede sfeer door je medeweggebruikers te bedanken of jezelf te verontschuldigen. Maak je een onhandige fout? Maak een excuusgebaar om duidelijk te maken dat je je hier bewust van bent en dat het geen opzet was. Verleent iemand je voorrang? Steek je hand even op om hem of haar te bedanken. Meedoen is makkelijk!
Bonustips
- Plak de verkeersboetes op je dashboard
- Plak de klok in de auto af en ga op tijd van huis
